مسموميت غذايي نشانهاي حاد و تهاجمي است كه همراه با تهوع، انقباضات شكمي، استفراغ و يا اسهال به طور ناگهاني در حدود 48 ساعت پس از خوردن غذاي آلوده به باكتري بيماريزا و يا ويروس يا سم توليد شده از باكتري در غذا پيش ميآيد. با توجه به شدت آلودگي، مسموميت ميتواند با تب و لرز، پيدايش خون در مدفوع، از دست دادن آب بدن و اختلال در دستگاه عصبي و در برخي موارد حاد با مرگ همراه باشد.
با توجه به آمار و ارقام، در آمريكا از هر پنج نفر يك نفر هر ساله دچار مسموميت غذايي شده و حدود 9000 مرگ در اين خصوص گزارش شده است. بايد بگوييم مسموميت غذايي در اثر عواملي مثل نگهدارندهها و يا افزودنيهاي خوراكي ايجاد نميشود بلكه علت اصلي آلودگي غذا در اثر نگهداري و حمل ونقل نادرست و غيربهداشتي در خانه، رستورانها و فروشگاههاي توزيع مواد غذايي رخ ميدهد بنابراين با توجه به اين مساله و شروع فصل گرما نيز بهتر است به نگهداري و حمل مواد غذايي بيشتر توجه كنيم.
مسموميت ناشي از غذا به دو دسته تقسيم ميشود: مسموميت با عوامل آلوده كننده و مسموميت با عوامل سمي.
عوامل آلوده كننده مثل باكتريها، ويروسها و انگلها هستند و عوامل سميشامل قارچهاي سمي، سموم موجود روي ميوهها و سبزيها كه در اثر شستوشوي نادرست از بين نرفتهاند، ميباشند.
افرادي كه به هر ترتيب با تهيه و توزيع غذا سر و كار دارند.(آشپزها، كارگران و متصديان فروش اغذيه) با عدم رعايت اصول بهداشتي يا با آلوده بودن به طور شخصي موجب آلوده شدن غذا و بروز مسموميت ميشوند. نگهداري مواد غذايي در دماي غير استاندارد نيز مشكلساز است.
سه گروه عمده باكتريهاي مسموسيتزا عبارتاند از: سالمونلا، كلسترديوم بوتولينيوم وميكرو ارگانيسمهاي خانواده استافيلوكوكها.
نشانههاي مسموميت
معمولترين نشانهها همانطور كه ذكر شد شامل اسهال، مدفوع آبكي، انقباضات شكمي و به اصطلاح دل پيچه، تهوع، استفراغ و گاهي تب است. بيشتر مسموميتها به طور معمول خفيف بوده و در خانه قابل درمان هستند.
سالمونلا: مسموميت ناشي از اين باكتري موجب ايجاد حالتهايي مثل سرما خوردگي حتي تا يك هفته بعد از رفع مسموميت ميشود.
بوتوليسم: مسموميت ناشي از اين باكتري در عرض 18 تا 48 ساعت پس از مصرف غذاي مسموم بروز ميكند و شامل تهوع، خشكي دهان، استفراغ، دردهاي شكمي و تاري ديد ميشود. اين سم بر سيستم عصبي اثر كرده و ارسال پيام عصبي ميان عصب و مغز را مختل ميكند. كنترل ماهيچههاي بدن بسيار سخت شده و سفتي ماهيچهها از ناحيه گردن و صورت آغاز ميشود. بهطوري كه بلع دچار مشكل شده و فرد نميتواند غذا بخورد. در اين حالت گاهي مواد ناخواسته وارد ريه شده و ممكن است باعث خفگي شود. با تزريق سرم در برخي موارد سم وارد شده به بدن را رقيق ميكنند تا از فلج شدن اندامها جلوگيري شود البته تمام اين اگرها به ميزان سم وارد شده به بدن فرد مسموم بستگي دارد.
استافيلوكوك: اينگونه مسموميت با دلپيچه، تب، استفراغ و اسهال توام است. به طور معمول خيلي سريع و در عرض 6 ساعت پس از صرف غذاي آلوده بروز ميكند. محصولات لبني و ماهي عمدهترين مواد غذايي هستند كه ميتوانند به اين ميكروب آلوده شوند و از آنجايي كه اين مواد بسيار سريع آلوده ميشوند پس در نگهداري آنها بايد بسيار مراقب بود.
درمان مسموميت
درباره مسموميتهاي خفيف، مراقبتهاي خانگي با تاكيد بر دريافت مايعات فراوان به دليل از دست رفتن آب بدن در اثر اسهال و استفراغ بسيار مهم است و پس از توقف اسهال و استفراغ شروع مجدد غذا، البته غذاهاي ساده مثل كته ماست، گوشت مرغ پخته شده و انواع نوشيدنيها مفيد واقع ميشود.
اگر فردي پس از دو روز از شروع مسموميت هنوز دچار اسهال و استفراغ و تهوع باشد همچنين اگر اين قبيل مشكلات براي فردي در سفر پيش آيد و يا افرادي كه به طور مشترك يك نوع غذا را مصرف كردهاند دچار مشكل شوند بايد به پزشك مراجعه كنند.
اگر فردي دچار استفراغ خوني، تورم شكم، مشكلات تنفسي، ورم مفاصل، زردي چشم يا پوست يا درد در ناحيه شكم و تير كشيدن سر دل شود بايد حتما به پزشك مراجعه كند.
با توجه به موارد بالا و شروع فصل گرما كه مسموميت بيشتر پيش ميآيد رعايت نكات بهداشتي ضروري است و از بچهها به دليل حساس بودن بايد بهتر مراقبت شود. هرگز از دستفروشها يا مغازههايي كه مواد غذايي را در يخچال نگهداري نميكنند خريد نكنيد، تاريخ توليد وتاريخ انقضاء را حتما روي برچسب غذايي نگاه كنيد و با رعايت نكات بهداشتي تابستان خوبي را سپري كنيد.
منبع : هفته نامه سلامت
تعداد بازدید: ۱۵۱۴