* چرا آگاهي از عارضه دهان خشک اهميت دارد ؟
اگر فردي دچار يکي از ناراحتي هاي عصبي ، آشفتگي و اضطراب و برخي بيماريهاي نادر بافت همبند ( مانند شوگرن و ... ) شود با عارضه خشکي دهان مواجه خواهد بود . در سنين بالا نيز به علت تغييرات فيزيولوژيک بدن عارضه خشکي دهان زياد ديده مي شود . سيگاري ها نيز يکي از شکايات شايعشان خشکي دهان است . در عين حال اگر شخص بيمار در تمام يا قسمت عمده اوقات ، دهان خشک داشته باشد ، اين حالت مي تواند براي او غيرقابل تحمل شده ومنجر به مشکلات شديد جسماني گردد .
* دهان خشک
مي تواند در ذائقه ( مزه غذا ) ، جويدن ، بلعيدن و صحبت کردن مشکلات بوجود آورد .
مي تواند شانس پيشرفت پوسيدگي دنداني و ديگر عفونت ها را در دهان افزايش دهد .
مي تواند به عنوان يک علامت براي يک بيماري و يا وضعيت اساسي باشد .
مي تواند به واسطه داروهاي خاص يا درمانهاي دارويي ايجاد شود .
دهان خشک يک جزء طبيعي از گذشت عمر محسوب نمي شود . اگر فردي تصور مي کند که دهان خشک دارد ،بايد به پزشک يا دندانپزشک مراجعه نمايد يعني کساني که شخص بيمار مي تواند آسايش و راحتي خود را مجدداً نزد آنها کسب نمايد .
* دهان خشک چيست ؟
دهان خشک وضعيتي است که بزاق به ميزان کافي وجود ندارد يا بواسطه بيرون انداختن آب دهان ، محيط دهان خشک مي شود .
علائم مربوط به اين عارضه :
احساس خشکي و چسبندگي در دهان
مشکل در جويدن ، بلع ، مزه کردن غذا و يا صحبت کردن
احساس سوزش در دهان
احساس خشکي در گلو
لبهاي ترک خورده
زبان سخت و خشک
زخمهاي دهان
يک عفونت در دهان
واژه علمي بکار رفته براي عارضه دهان خشک گزروستوديا ( Xerostomia ) مي باشد .
برخي از مردم احساس مي کنند که عارضه دهان خشک را دارند در عين حال غدد بزاقي آنها سالم است . افراد دچار بيماريهاي خاص نظير بيماري آلزايمر ( فراموشي ) يا آنهايي که دچار آسيب هاي شديد شده اند ممکن است قادر نباشند مرطوب بودن دهان خود را حس نمايند و لذا ممکن است تصور نمايند که دهانشان خشک است حال آنکه واقعاً اينطور نيست .
* چرا بزاق تا اين حد اهميت دارد ؟
بزاق اضافه بر اينکه دهان را مرطوب نگه مي دارد اعمال زير را نيز انجام مي دهد :
کمک به هضم غذا
محافظت از دندانها در برابر پوسيدگي
پيشگيري از عفونت بوسيله کنترل باکتريها و قارچهاي دهان
فراهم آوردن امکان جويدن و بلعيدن براي شخص
بدون بزاق کافي ، پوسيدگي هاي دنداني يا ديگر عفونت هاي دهان مي توانند گسترش يابند . همچنين ممکن است مواد غذايي ضروري بدليل مشکلات جويدن و يا بلع توسط بدن دريافت نشوند .
* دلايل بروز عارضه دهان خشک چيست ؟
زماني که غدد بزاقي توليد کننده بزاق بطور صحيح فعاليت نکنند شخص بيمار دچار دهان خشک مي شود . دلايل زيادي وجود دارد که نشان مي دهد چرا اين غدد ( غدد بزاقي ) درست عمل نمي کنند .
عوارض جانبي برخي از داروها : بيش از ۴۰۰ نوع دارو مي توانند ترشح غدد بزاقي را کاهش دهند . داروهاي مربوط به فشار خون و افسردگي اغلب باعث ايجاد دهان خشک مي شوند .
بيماري : برخي بيماري ها بر روي غدد بزاقي تأثير مي گذارند . سندرم شوگرن ( مجموعه علائم بيماري است شامل خشکي قرنيه ، التهاب حلق و بزرگ شدن غدد پاروتيد و التهاب مزمن مفاصل ) آلودگي و بيماري ايدز ، بيماري قند ( ديابت ) و بيماري پارکينسون ( لرزش شديد عضلات ) همگي مي توانند موجب بروز دهان خشک شوند .
- پرتو درماني ( درمان با اشعه ) : غدد بزاقي ممکن است در صورتي که در مسير تابش اشعه به منظور درمان سرطان قرار بگيرند دچار آسيب شوند .
- شيمي درماني
- آسيب هاي عصبي
* در خصوص دهان خشک چه کاري مي توان انجام داد ؟
درمان دهان خشک بستگي به عامل ايجاد اين عارضه خواهد داشت . اگر فرد احساس مي کند که دهان خشک دارد بايد به پزشک يا دندانپزشک مراجعه کند .
اگر عارضه دهان خشک بوسيله دارو ايجاد شده باشد ، پزشک بايد دارو را تغيير داده يا ميزان مصرف آنرا تنظيم نمايد . اگر غدد بزاقي درست عمل نمي کنند ولي هنوز مقداري بزاق توليد مي نمايند ، پزشک يا دندانپزشک بايد داروئي را تجويز نمايد که کمک مي کند تا غدد بزاقي بهتر عمل نمايند . پزشک يا دندانپزشک ممکن است به بيمار پيشنهاد نمايند براي مرطوب نگه داشتن دهان از بزاق مصنوعي استفاده نمايند .
* شخص بيمار در اين ارتباط چه کاري مي تواند انجام دهد ؟
اغلب مواقع آب يا نوشيدني هاي بدون قند ( شيرين ) مزه مزه کند .
از خوردن نوشيدني هاي حاوي کافئين مثل قهوه ، چاي و برخي انواع سودا اجتناب کند . کافئين مي تواند دهان را خشک نمايد .
در ضمن مصرف غذا ، آب يا نوشيدني بدون قند ( شيريني ) مزمزه کند . اين اقدام جويدن و بلعيدن غذا را آسانتر مي نمايد . همچنين احساس مزه غذا را بهتر مي کند .
جويدن آدامس هاي بدون قند ( شيريني ) يا مکيدن شيريني هاي سفت بدون قند ( شيريني ) براي تحريک جريان بزاق ، همچنين استفاده از مرکبات ، دارچين يا شيريني هاي با طعم نعناع اقدام خوبي به شمار مي روند .
عدم استفاده از تنباکو يا الکل ، اين عوامل دهان را خشک مي نمايند .
بايد دانست که غذاهاي تند و يا شور ممکن است در يک دهان خشک در دو ناراحتي ايجاد نمايند.
در هنگام شب از يک مرطوب کننده استفاده شود .
تعداد بازدید: ۴۸۰۳